کَتَبتُ قصّة شوقی و مِدمَعی باکی
دوشنبه, ۲۴ آذر ۱۳۹۹، ۰۳:۴۷ ب.ظ
کَتَبتُ قصّة شوقی و مِدمَعی باکی
بیا که بی تو به جان آمدم ز غمناکی
کَتَبتُ: نوشتم
قصّه: داستان
شوقی: شوروشوقم را
مِدمَعی: جا ومکان
باک: گریان
به جان آمدم: جان به لب شدم
معنی بیت: ای محبوب، ماجرای شورو اشتیاق خود را در حالی که چشمانم گریان بود نوشتم بیا که در فراق تو ، از فرط غم وغصّه جانم بر لب رسیده است.
عزم دیدارتوداردجان برلب آمده
بازگرددیابرآید چیست فرمان شما؟
بَسا که گفته‌ام از شوق بادو دیده ی خود
ایا مَنازلَ سَلمی فَاَینَ سلماکِ )سلماکی)
اَیا:ای
مَنازِلَ: منزل ها
سَلمی: معشوقه ای زیبا درادبیّات عرب، مثل لیلی کنایه از معشوق است.
فَاَینَ: پس کجاست؟
سَلماکِ: سلمای تو
معنی بیت: چه بسیارکه باچشمان خویش گفتگوکردم پرسیدم اینقدر که تواشک می ریزی پس منزل معشوق توکجاست؟
نقشی برآب می زنم ازگریه حالیا
تاکی شودقرین حقیقت مجازمن
عجیب واقعه‌ای و غریب حادثه‌ای
اَنا اِصطَبَرتُ قتیلاً و قاتلی شاکی
واقعه: رخداد،اتّفاق
غریب: تازه ، کم نظیر
اَنا:من
اِصطَبَرتُ:خویشتن داری و شکیبایی کردم
قتیلاً: مقتول ، کشته شده.
قاتلی: قاتل من
شاکِ: شاکی و شکایت کننده
معنی بیت: اتّفاقی شگفت انگیزاست اینکه من مقتول عشق شده و شکایتی ندارم امّا قاتل من ازمن شاکی شده است!.
آشنایان ره عشق گرم خون بخورند
ناکسم گربه شکایت سوی بیگانه روم.
که را رسد که کند عیبِ دامن پاکت
که همچو قطره که بربرگ گل چکدپاکی
معنی بیت: چه کسی می تواند ازتوایرادبگیرد؟ دامن توهمانند شبنم که بروی برگ گل می چکد پاک وبی آلایش است.
گوهرپاک توازمدحت جمامستغیست
فکرمشّاطه چه باحُسن خدادادآمد
زخاک پای تو داد آب روی لاله و گل
چو کِلک صُنع رقم زد به آبی و خاکی
کلک: قلم
صُنع: خلقت، آفرزینش
رقم زد: آفرید
آبی وخاکی: موجودات آبی وخاکی
معنی بیت: آن هنگام که قلم آفرینش موجودات آبی وخاکی راخَلق نمود به لاله وگل سرخ ازخاک پای توآبرو( صفا وجلا ورنگ وبو) بخشید.
گرچه خورشیدفلک چشم وچراغ عالم است
روشنایی بخش چشم اوست خاک پای تو
صبا عبیرفشان گشت ساقیا برخیز
و هاتَ شمسةَ کَرم مطیب زاکی
عبیر: بوی معطّر،ماده ای خوشبو که ازمُشک وکافور و...تهیّه می شد.
هاتَ: بده، بیاور
شمسةَ: آفتاب، کنایه از شراب نورانی خورشیدِ می
کَرم: انگور، رَز
مُطَیِّب: پاکیزه و خوشبو زاکِ:پاکیزه
معنی بیت: ساقیابرخیز شراب نورانی وپاکیزه رابیاور که باد صبانیز درحال مُشک افشانیست.
ساقی به نورباده بر افروزجام ما
مطرب بگوکه کارجهان شدبه کام ما
دَعَ التّکاسُل تَغنَم فَقد جَری مَثَلُ
که زادِ راهروان چُستی است و چالاکی
دَع: وداع کن، ترک کن
تَکاسُل: تنبلی وسستی
تَغنَم: سود می بری
فَقَد: پس بدرستی که، همانا که
جَری:جاری شد
جَری مَثَلٌ: درمثلی چنین آمده است
زاد : توشه
چُستی: زرنگ
اثر: نشانه
معنی بیت: کسالت وتنبلی راازخوددورکن تاازاین عمل سودها نصیبت گردد بدان مَثل که گویند: ره توشه ی راهِ روندگان زرنگی و چالاکیست.
درمذهب طریقت خامی نشان کفراست آری طریق دولت چالاکیست وچستی
اثر نماند ز من بی شمایلت آری
اَری مآثر مَحیای من مَحیّاکِ
شمایل: چهره، اندام
اَری: می بینم ومی دانم
مآثر: آثار نیک، خوبی های نمایان.
مَحیا: حیات، زندگی
محیایَ: زندگی من
مِن: از
مُحَیّاکِ: روی تو
نطق زند: نطق کند، سخن بگوید.
معنی بیت: من نشانه ها واثرات زندگانی خودرا درسایه ی پرتو رخسارتومی بینم( دلیل زندگانی من توهستی) ازهمین روست که درفراق تو وبی روی تو ازمن اثری نمانده است.
بازآی که بی روی توای شمع دل افروز
دربزم حریفان اثرنوروضیانیست
زوصف حُسن تو حافظ چگونه نطق زند
که همچو صُنع خدایی وَرای ادراکی
نطق زند: سخن بگوید
وَرا: فراتر،آنسوی،بالاتر
صُنع: آفرینش وخلقت
معنی بیت: درتوصیف حُسن وزیبایی تو حافظ چگونه سخن بگوید که همچون اسرارخلقت خداوندی فراتر ازدرک وفهم هستی.
هزارنقش برآیدزکِلک صنع ویکی
به دلپذیری نقش نگارما نرسد
