هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد
شنبه, ۲۲ آذر ۱۳۹۹، ۰۳:۲۶ ب.ظ
هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد
خداش در همه حال از بلا نگه دارد
دربعضی نسخه ها به جای اهل خدا "اهل وفا" آمده وترتیب ابیات نیزتغییرکرده است. درهرحال لطف کلام حافظانه همچنان درتمام ابیات جاریست واین تفاوتها وتغییرات تاثیرچندانی درمعنا ایجادنمی کند.
معنی بیت:هرکسی که مردمان عاشق، رند وخراباتیان پاک باطن راموردِ حمایت قرارداده وازحقوق آنها دفاع کند بی تردید خداوندنیز اوراازبلایا ومصیبتها محفوظ نگاه می دارد.
"اهل خدا" درنظرگاه هرکسی معنای متفاوتی دارد. دربینش حافظانه اهل خدا همان عاشقان، رندان پاکباخته وخراباتیان هستند و زاهدان ریاکار وعابدان طمّاع راشامل نمی شود.
نشان اهل خدا عاشقیست باخود دار
که درمشایخ شهر این نشان نمی بینم
حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست
که آشنا سخن آشنا نگه دارد
حدیث : رخداد، داستان، مطلب،ماجرا، حکایت
حضرت:محضر،درگاه، پیشگاه.
معنی بیت: ماجراهایی راکه دررابطه بادوست رُخ می دهد به هیچ وجه به کسی بازگونمی کنم جز درپیشگاه دوست وبه شخص حضرت دوست، به حُکم آنکه آشنا سخنان آشنا راهمانندِ راز دردل خودنگاه می دارد وجزبه صاحب سخن که همانا خودِآشنا(دوست)هست درنزد غیر وبیگانه برمَلا نمی سازد.
تانگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی
گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش
دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای
فرشته‌ات به دو دست دعا نگه دارد
معاش : معیشت، زندگانی
معنی بیت: ای دل چنان زندگانی کن وبا پیرامونت سازگاری داشته باش که اگر روزی خطایی مرتکب شدی وتعادل خودراازدست دادی فرشتگان آسمانی دست به دعا برداشته وازتو حمایت کنند.
گوش کن پندای پسروزبهردنیاغم مخور
گفتمت چون دُرحدیثی گرتوانی داشت گوش
گرت هواست که معشوق نگسلدپیمان
نگاه دار سرِ رشته تا نگه دارد
گرت هواست : اگر آرزوداری.
پیمان نگسلد : بی وفایی نکند،پاره نکند،پیمان زیرپانگذارد
معنی بیت: اگرآرزوداری که معشوق توبی وفایی نکند وعهد و پیمان زیرپانگذارد می بایست توخود ابتدا به عهد وپیمان وفادارباشی وآن رامحترم بشماری تا اونیزمتقابلاً چنین عمل کند.
وفا وعهد نکوباشداَربیاموزی
وگرنه هرکه توبینی ستمگری داند.
صبا بر آن سر زلف اَر دل مرا بینی
ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد
معنی بیت: ای نسیم سحرگاهان اگرگذرت برپیچ وخم گیسوی معشوق افتاد ودل عاشق مرا درآن حلقه های زلف دیدی، به او ازروی لطف و مهربانی ازطرف من بگو که ازسرجایش تکان نخورد وجایش راحفظ کند ویا جایی برای جان نیز نگاهدارد.
گفتی که حافظا دل سرگشته ات کجاست
درحلقه های آن خم گیسونهاده ایم
چو گفتمش که دلم رانگاه دارچه گفت
ز دست بنده چه خیزد خدا نگه دارد
معنی بیت: زمانی که به معشوق گفتم ازدلم که پیش توست به مهربانی مراقبت کن ببینید چگونه بی اعتنای کرد وچه پاسخی داد؟ گفت: ازدست من کاری برنمی آید ازخداوند طلب کن تا اونگاهدارد!
دیدم وآن چشم دل سیه که توداری
جانبِ هیچ آشنا نگاه ندارد.
سر و زَر و دل و جانم فدای آن یاری
که حقّ صحبت مهرو وفا نگه دارد
سر وثروت ودل وجان وهرآنچه دارم فدای آن نازنینی که جانبِ مهرومحبّت وحقّ دوستی نگاه می دارد وعهد وپیمان نمی گسلد.
گفتم زمهرورزان رسم وفا بیاموز
گفتازخوبرویان اینکارکمترآید
غبار راهگذارت کجاست تا حافظ
به یادگار نسیم صبا نگه دارد
راه گذار: گذرگاه ، معبر.
معنی بیت: ای معشوق چنان رفتی که برگرد وغبارراهت نیزنرسیدیم! غبار راهی که بر آن می گذری کجاست تا حافظ آن را به عنوان یادگاری ،ازنسیم صبادریافت و نگهداری کند.
گویی ازصحبت مانیک به تنگ آمده بود
باربربست وبه گردش نرسیدیم وبرفت
