تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد
جمعه, ۲۸ آذر ۱۳۹۹، ۰۱:۵۹ ب.ظ
تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد
وجود نازکت آزرده ی گزند مباد
برخی بدون ارایه ی دلیل قانع کننده، معتقدند حافظ این غزل برای همسرش سروده است!! برخی دیگر معتقدند که مخاطبِ این غزل شاه شجاع،محبوب دوست داشتنیِ حافظ است که دربستربیماری افتاده بود وحافظ قصد عیادت ازاونموده وغرلی سروده است.
باتوجّه به اینکه هیچ نامی ازکسی بُرده نشده، نمی توان درموردمخاطب غزل گمانه زنی کرد. مخاطب غزل هرکه بوده، ازنزدیکان ودوستان صمیمی بوده که حافظ اینگونه ازصمیم دل وبامضامین عاشقانه وزیبا آرزوی سلامتی وبهبودی اورا دارد تاهرچه زودتر ازبستربیماری برخیزد......
معنی بیت : ای حبیب، آرزومندم تن لطیف ونازنین توهمیشه ازنعمت سلامتی برخوردارباشد تاهرگزناگزیر نشوی برای مداوا نازپزشکان راتحمّل کنی وبا دیدن غرور وبی اعتناییِ اومکدّرشوی. از خدا خواستارآنم که جسم وجان عزیزتو هیچوقت رنج واندوه نبیند وهمیشه سالم وتندرست باشی.
دراوج نازونعمتی ای پادشاهِ حُسن
یارب مباد تابه قیامت زوال تو
سلامتِ همه آفاق در سلامتِ توست
به هیچ عارضه شخص تودردمند مباد
آفاق: افق ها، کنایه ازچهارگوشه ی جهان
عارضه: بیماری،کسالت، حادثه ی بد
معنی بیت: رونق وسرزندگی وسلامتی درچهار گوشه ی دنیا، ازرونق وجودِ مبارکِ تو وسلامتی تو مایه می گیرد امیدوارم هرگز به هیچ بیماری مبتلا نشوی.
من ودل گرفداشدیم چه باک
غرض اندرمیان سلامت توست
جمالِ صورت ومعنی زاَمنِ صحّتِ توست
که ظاهرت دُژَم و باطنت نَژَند مباد
جمال: زیبایی، حُسن وجاذبه ها
صورت و معنا: ظاهر وباطن.
صحُت: سلامتی.
دژم: گرفته ودرهم، غمگین.
نژند: پژمرده، غصّه‌دار، افسرده.
معنی بیت: هرچه رونق وصفا وحُسن درظاهر وباطن وجود دارد مدیون سلامتی وسرزنده بودن توست. الهی که هرگز ظاهرزیبای توگرفته ودرهم، وباطن لطیف تومحزون وافسرده مباشد.
بگرفت کارحُسنت چون عشق من کمالی
خوش باش زانکه نبود این هردورا زوالی
دراین چمن چودرآیدخزان به یغمایی
رَهش به سروسَهی قامتِ بلند مباد
دراین چمن: باغ ، کنایه ازدنیاست. دنیا به باغی ومخاطب، به سروبلندقامتی دردرون این باغ.
سَهی قامت، راست وبلندقد
معنی بیت:
این باغ خواه ناخواه فصل غارت وتاراج ِ خزانی درپیش خواهد داشت آرزومندم که درفصل خزان، هیچ آسیبی ازتاراج بادخزان نبینی وهمچنان بانشاط وسبز ولطیف پایدارباشی.
چشم کردبه هرگوشه روان سیل سرشک
تاسهی سرو تورا تازه ترآبی دارد
درآن بساط که حُسن توجلوه آغازد
مَجال ِطعنه بدبین و بَدپسند مباد
درآن بساط : درآن محفل ، درآن بازار، درآن دوران
مجال: فرصت
دربازارجلوه گری ودلبری، زنانی که نوبت به می رسد وحُسن تو به جلوه گری درمی آید، چنان فضایی شگفت انگیز رقم می خورد که حسودان وبدبینان نیز به حیرت فرومی روند وفرصت حسودی وبد دیدن نیزپیدانمی کنند،زبانشان بند می آید.
چندان بود کِرشمه ونازسَهی قدان
کآید به جلوه سروِ صنوبرخرام ما
هرآن که روی چوماهت به چشم بدبیند
بر آتش تو به جز جان او سِپند مباد
سپند: اسفند، تخم گیاهی که به منظور دفع چشم زخم در آتش می‌ریزند.
معنی بیت: هرکسی که به روی نازنین تو ازروی کینه وحسد بدبنگرد وبدی تورا بخواهد الهی که جان او همچون سپندی برآتش رخسار توبسوزدو خاکستر شود.
حُسن توهمیشه درفزون باد
رویت همه ساله لاله گون باد
شفازگفته ی شکّرفشان حافظ جوی
که حاجتت به علاج گلاب وقند مباد
گفته: شعر وغزل
گلاب وقند: شربت، کنایه ازداروها
معنی بیت: ازغزلیّات حافظ شفا و تندرستی بطلب که همه ازدل برآمده ولاجرم بردل نیر خواهدنشست وبه تو طراوت وتازگی خواهد بخشید. اگربا غزلیّات حافظ مانوس شوی چنان بهبودی وانرژی جسمی وجانی پیدامی کنی که ازشربت گلاب وهمه ی داروها بی نیاز می شوی.
سخن اندردهان دوست شکّر
ولیکن گفته ی حافظ ازآن بِه
